Vĩnh biệt nhà giáo ưu tú- nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích

Vĩnh biệt nhạc sĩ thân thiết của tuổi thơ

Lúc 2 giờ 30 phút sáng ngày 1-5-2015, Nhà giáo ưu tú- nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích đã vĩnh viễn ra đi. Dù biết anh bị bệnh hiểm nghèo từ nhiều tháng nay nhưng sự ra đi của anh vẫn làm cho chúng tôi không khỏi bàng hoàng, đau xót, tiếc thương!

Năm 1962, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích và tôi cùng dạy học ở Trường Trung cấp Sư phạm tỉnh Sơn Tây (cũ). Anh hơn tôi 2 tuổi, anh dạy Lịch sử, tôi dạy Âm nhạc. Chúng tôi là bạn tri kỉ với nhau bởi Hàn Ngọc Bích rất say mê âm nhạc và cùng tham gia hoạt động văn nghệ của trường. Hàn Ngọc Bích có giọng hát trầm ấm khá hiếm hoi, anh thường lĩnh xướng cho dàn đồng ca- hợp xướng, tôi phụ trách dàn dựng, chỉ huy. Hàn Ngọc Bích còn là cây đơn ca với bài hát Tiểu đoàn 307 một thời vang vọng. Tôi giúp Hàn Ngọc Bích những bước đi đầu tiên trên con đường âm nhạc, con đường ấy trở thành niềm đam mê suốt cuộc đời anh, và anh đã thành danh- là một nhạc sĩ với nhiều thành công trong lĩnh vực âm nhạc cho thiếu nhi, một tên tuổi rất được công chúng mến mộ.

Mấy chục năm nay, chúng tôi làm việc ở 2 cơ quan, cùng trong Bộ Giáo dục- Đào tạo nên thường xuyên gặp nhau trong công việc, trong những chuyện đời riêng tư, trong những câu chuyện xoay quanh việc giáo dục âm nhạc, sáng tác âm nhạc, ... Tình bạn, tình đồng nghiệp của chúng tôi đến trên nửa thế kỉ. Nhiều khi chúng tôi nói chuyện với nhau cả buổi vài ba giờ chưa muốn dứt. Khi đi công tác với nhau, ở cùng phòng, chúng tôi trò chuyện quá nửa đêm là bình thường, ...

Nói Hàn Ngọc Bích là “nhạc sĩ của tuổi thơ” bởi hầu như toàn bộ sáng tác của anh đều viết cho các lứa tuổi thiếu niên nhi đồng, mẫu giáo. Anh viết chậm, viết không nhiều, khoảng vài chục ca khúc, nhưng chất lượng tác phẩm đều gây được ấn tượng rất sâu sắc trong công chúng. Mỗi bài anh viết đều có những trăn trở, tìm tòi, sáng tạo nhất định. Toàn bộ sáng tác của anh đã tạo nên một bó hoa đa sắc màu. Xin kể một số bài tiêu biểu của Hàn Ngọc Bích, với lứa tuổi mầm non, anh có Rửa mặt như mèo, Nắng sớm; với lứa tuổi thiếu nhi, anh có Đưa cơm cho mẹ đi cày, Em bay trong đêm pháo hoa, Tiếng chim trong vườn Bác, Tre ngà bên Lăng Bác, Mùa xuân và tuổi hoa, Cây bàng trước ngõ; với lứa tuổi hồng, anh có Câu hát đánh rơi, Mùa hè chao nghiêng. Bài hát duy nhất Hàn Ngọc Bích viết về nhà giáo, cũng để lại nhiều tình cảm cho thính giả, đó là Cô giáo trên đảo mùa xuân.

Hàn Ngọc Bích sinh ngày 18-11-1940, quê ở Hà Nội. Cả cuộc đời anh gắn bó với ngành Giáo dục. Anh tốt nghiệp Đại học Sư phạm năm 1962, sau hơn chục năm là giáo viên môn Lịch sử, anh về công tác ở Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ Giáo dục- Đào tạo, theo dõi, chỉ đạo việc dạy học Âm nhạc, tới khi nghỉ hưu năm 2000.

Hôm dự lễ tiễn anh đi, nghe những ca khúc chọn lọc của anh nhè nhẹ vang lên, nhìn dòng người đến tiễn biệt anh, tôi nghĩ, dù Hàn Ngọc Bích mất đi nhưng tác phẩm của anh còn sống mãi với thời gian và sẽ được lưu truyền qua các thế hệ học sinh hôm nay và tương lai, bởi: Cuộc đời nhạc sĩ thì ngắn nhưng bài hát hay thì lại sống rất lâu, rất dài!

Nhạc sĩ Hoàng Long, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam

Vĩnh biệt nhà giáo ưu tú- nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích

Đầu năm 2002, khi về công tác tại Viện Khoa học Giáo dục, tôi được tiếp xúc và làm việc cùng nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích, lúc đó ông mới nghỉ hưu nhưng vẫn tham gia nhiều công việc của Bộ Giáo dục- Đào tạo trong lĩnh vực giáo dục Âm nhạc.

Đó là quãng thời gian đầy ắp công việc, cùng những nhạc sĩ, nhà giáo dục âm nhạc như cô Nguyễn Thị Nhung, thầy Hoàng Long, Hoàng Lân, Nguyễn Hoành Thông, Hàn Ngọc Bích, Lê Minh Châu, Lê Đức Sang, Bùi Anh Tú, Cao Minh Khanh, ... chúng tôi thường xuyên đi khắp các vùng miền trên đất nước. Khi thì biên soạn, thẩm định sách giáo khoa Âm nhạc, sách giáo viên Âm nhạc, khi thì tập huấn cho giáo viên cốt cán về thay sách giáo khoa Âm nhạc tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cửa Lò, khi thì biên soạn Chương trình giáo dục môn Âm nhạc tại Hải Phòng, khi thì hội thảo về giáo dục Âm nhạc, khi thì tham dự Đại hội đại biểu Hội nhạc sĩ Việt Nam, khi thì chấm thi tiếng hát Giai điệu tuổi hồng cho các địa phương, ... Trong những chuyến công tác, trong cuộc sống và công việc, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích luôn để lại ấn tượng tốt đẹp với đồng nghiệp và bạn bè. Với phong thái nhẹ nhàng, bình dị, ông luôn thực hiện trọn vẹn những công việc của mình. Cảm nhận của tôi về nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích: ông là người hiểu biết, đôn hậu, chân thành và rất hóm hỉnh!

Sau này, tôi và con gái của ông là cô Hàn Giáng My, cùng giảng dạy ở trường Lomonosov, tôi lại có nhiều dịp hơn để nghe nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích trò chuyện về nghề dạy học, về phong cách sáng tác âm nhạc của ông và của nhiều người khác, về những trải nghiệm của ông trong cuộc sống, ...

Là người con của Hà Nội, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích có lối sống chân thành, thân thiện, ông đối xử với mọi người thường luôn nhẹ nhàng và tế nhị.

Là nhà trí thức, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích có hiểu biết rộng về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, ông luôn khiêm tốn, lắng nghe và trân trọng những suy nghĩ của người khác.

Là người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục Âm nhạc, nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích sáng tác nhiều ca khúc cho thiếu nhi, góp phần soạn thảo sách giáo khoa, sách giáo viên, sách hướng dẫn dạy học môn Âm nhạc. Ca khúc của ông được sử dụng nhiều trên sách báo, đài phát thanh và truyền hình trong các cuộc thi âm nhạc thiếu nhi, tiêu biểu như các bài hát: Đưa cơm cho mẹ đi cày, Em bay trong đêm pháo hoa, Tiếng chim trong vườn Bác, Tre ngà bên Lăng Bác. Những ca khúc đó mang đậm những phẩm chất và tính cách của ông: trong sáng, mềm mại, tinh tế và lắng đọng, ...

Nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích mất ngày 1-5-2015 tại Hà Nội. Phải chăng có những con số định mệnh gắn với cuộc đời ông: ông sinh năm 1940, và ông mất vào ngày đất nước kỉ niệm 40 năm giải phóng miền Nam. Khi Miền Nam được giải phóng là năm 1975, ông cũng ra đi vào tuổi 75!

Phải chăng cuộc đời nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích cũng gắn với bài hát định mệnh: đêm qua, pháo hoa đã bay lên, rực sáng nhiều vùng trời! Chắc hẳn ông đã cảm nhận về một bài hát cũ và sống lại với những kí ức của mình: Em bay trong đêm pháo hoa!

Vĩnh biệt nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích, cám ơn ông vì những cống hiến cho sự nghiệp giáo dục Âm nhạc ở Việt Nam! Thế hệ trẻ còn lắng nghe, còn học tập về những sáng tạo nghệ thuật của ông!

Lê Anh Tuấn, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam